Gregoryan Kıpçakken Ermeni olanlar hakkında

Gelelim geçen sayıda sözünü ettiğim delillere… Dr. Erdoğan Altınkaynak\'ın "GREGORYAN KIPÇAK DİL YADİGARLARI" adlı eserinden başlayalım. (IQ Kültür Sanat Yayınları. Cağaloğlu İstanbul               0212 520 91 12         0212 520 91 12)

  Gregoryanlık, bir mezhebe verilen addır. Bu mezhep İznik konsülünden sonra oluşturulmuştu. Ermenilerin milli mezhebidir. 1850\'lere kadar Gregoryanlık bir cemaatken Türk, Fars, Arap ile Hayk kavminden insanlar da bu cemaatin içinde yer almıştı. Ermeni kelimesi yukarılarda, yükseklerde yaşayan, dağlı anlamında kullanılmaktadır. 1850\'li yıllardan sonra bu cemaat siyasi bir kimliğe büründürülüp Gregoryanlık ve Hayklık birleştirilir. Son çalışmalara göre de Anadolu\'daki isyancı grupların içinde Türk soylular da vardır. Örnek olarak Karabağ ve Ermenistan Ermenilerinin antropolojilerinin birbirinden farklılığı gösterilebilir.

II.Katerina döneminde Kırım\'dan çeşitli vaatlerle çıkarılan Hıristiyanlar arasında Ermeniler de vardı ve bunlarda Hayk dilini pek bilmiyorlardı. İbadet dilleri Türkçe idi. Kırım\'dan 12.492 Gregoryan kadın ve erkek ayrılmıştı. Büyük göçe katılmayanların da büyük çoğunluğu, Gregoryan mezhebinden olanlardı ve bunlar tüccar, esnaf ve sanatkar sınıfından toplan 228 kişi idi.

Bugünkü manada Ermeni kültürü içinde yoğun bir Türk kültür birikimine rastlamamız da görüşlerimizi doğrular. Ermeniler, doğrudan doğruya Gregoryanlık mezhebine giren Türkler tarafından Türk kültürü ile tanışmışlardır. Taş işçiliğinde kullanılan motifler ve mimari üslup ile "Aşuh/Aşık"lık geleneği de bunların içinde sayılabilir.

Lübnan Ermenilerinin anadillerinin Türkçe olması da bizi aynı noktaya götürür. Bunlara Müslüman Türklerin "Galagavurları" (Kale Kafirleri) adını vermeleri de Anadolu Müslüman Türklerinin kendi ırkından gelse de Müslüman olmayanların topunu birden yabancı sayması, dışlaması neticesinde onların hatası olarak ortada durmaktadır.
            A. Garkavets\'e göre Ukrayna\'da bulunan Ermenilerin Türkçe konuşanları XI. yüzyılın ortalarında Hıristiyanlığı kabul eden ve yabancı isimler alan putperest Kıpçak halkıdır. Kıpçaklar, Gregoryan Hıristiyanlığı kabul ettiler ve Ermenilerle karıştılar.  

            Gregoryanlar arasında 12 hayvanlı Türk takviminin kullanılması ve Karay-Kırımçaklarda olduğu gibi İslam öncesi gün adlarından bazılarının kullanılması dikkat çekicidir. Palkanov\'a göre insanlar herşeyi değiştirebilirler ancak takvimlerini çok zor değiştirirler.

            Sıçhan yılı, Buğa yılı, Bars yılı, Koyan (tavşan) yılı, Balık yılı, Yılan yılı, At yılı, Koy (koyun) yılı, Maymun yılı, Tavuk yılı, İt yılı, Tonguz yılı, Gregoryanların kullandığı takvimin yıllarıydı. Haftanın, Kiçiaynakün, Aynakün, Şabatkün, Bayramkün, Ayaskün, Kankün, Çubuhvurşgankün, gibi günlerinin olması da Gregoryanların Kıpçak Türkçesini sonradan değil, en eskiden beri bildiklerini göstermektedir.

            Gregoryan Kıpçak Türkçesi metinlerini ilk defa ilim alemine tanıtan, edebiyata ve sanata meraklı Ukraynalı bir aileden gelen 1871 doğumlu Ağatangel Efim Krımskiy olmuştur.

            Krımskiy\'den sonra onun öğrencisi Timofey İvanoviç, Grunin Gregoryan Kıpçak yadigarları üzerinde çalışmış ve Kıpçak, Urum, Kırım-Tatar, Kırımçak ve Karaim Türkçeleri ile Gregoryan Kıpçak dilinin benzerliklerini tez olarak takdim etmiştir. Grunin, Gregoryan Kıpçak Numunelerinin, 1559-1567 yılları arasında tutululan 298 adet el yazmasını neşretmiştir. Ona göre Gregoryan dinine giren Kıpçaklar da vardır. Ermenistan\'ın Şirak vilayetinde, şimdiki Arıç köyünün eski adı Kıpçak\'tır ve XII. Yüzyılda bu köyde Kıpçakvank Manastırı inşa edilmiş ki o manastır bugün dahi durmaktadır.

            Kıpçak Gregoryanların dili ile 40 kitap yazılmış: 3\'ü kaybolmuş, 37\'si çeşitli kütüphanelerde. Viyana nüshasından bir dil örneği vererek bu yazıyı bitirelim. "Töre Bitiği, Men Agop baron Butak oğlu Biy Tengrinin yazıklı (günahlı) kulu, yazdım bu yazuvnu kendi kolum bile..."

            İşte böyle... Başka deliller gerek mi?