Kadın ve Yoksulluk Araştırması

Muğla Üniversitesinde Kadın ve Yoksulluk Araştırması

Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi iktisat Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ummuhan Gökovalı'nın TÜBİTAK desteğiyle yürüttüğü “Farklı Gelir Gruplarında Kaynakların Hanehalkı İçerisindeki Dağılımı Açısından Yoksulluğun Kadınsılaşması: Muğla-Mardin Örneği” adlı projede Muğla ve Mardin Merkez ilçelerinde yaşayan haneler içerisinde gelir ve harcamaların dağılımı ile haklara erişim açısından yoksulluğun cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı araştırılmaktadır.
Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ummuhan Gökovalı araştırma hakkında şu bilgileri verdi: “Dünyada yoksulluk oranları azalmakla birlikte, yoksulluk hala çok ciddi bir problemdir. Son yıllarda kadınların yoksullar içindeki payı artmaktadır ve yoksulluğun kadınsılaşması terimi (feminization of poverty) sıkça telaffuz edilmektedir. Bu terim, yoksulluğun gittikçe artan oranda kadınların problemi haline geldiğine ve aile reisi olarak ve tek ebeveyn olarak kadınların rolüne atıfta bulunmaktadır. Yoksulluğun kadınsılaşması ile ilgili bir takım göstergeler vardır. Bunlar; kadınların istihdamdaki payı, istihdam edildikleri alanlar, erkekler ile aralarındaki ücret farklılıkları ve eğitim düzeyleridir. Yoksulluğun kadınsılaşması ile ilgili yapılan çalışmalar son yıllarda giderek artmaktadır. Ancak hanehalkı kaynak dağılımı açısından kadınların yaşadıkları yoksulluk ve yoksunluk üzerine çok sınırlı sayıda araştırma vardır. Hanehalkı içerisindeki kaynak dağılımı açısından yoksulluğa bakıldığında, kadınlar yoksulluğu ve yoksunluğu daha fazla yaşayabilmektedirler.
“Farklı Gelir Gruplarında Kaynakların Hanehalkı İçerisindeki Dağılımı Açısından Yoksulluğun Kadınsılaşması: Muğla-Mardin Örneği” adlı çalışmamız, TÜBİTAK'ın Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı (1001) tarafından desteklenmektedir. Bu çalışmayı yapmamızın üç temel nedeni vardır. İlk olarak bildiğimiz kadarıyla Türkiye'de kaynakların hanehalkı içerisindeki dağılımının kadınlar üzerindeki etkisini inceleyen böyle ayrıntılı bir çalışma bulunmamaktadır. Türkiye'de yoksulluğun kadınsılaşması üzerine yapılan çalışmaların çoğunluğunda, hanehalkı reisi kadın olan haneler ele alınmış, kaynakların hanehalkı içerisindeki dağılımı ihmal edilmiştir. Bu çalışma yoksulluğu hanehalkı temelli değil, birey temelli olarak incelemeyi ve kadınların yoksulluklarını, hanehalkı içerisindeki kaynak dağılımı ve haklara erişimdeki yoksunlukları açısından ortaya koymayı amaçlamaktadır. İkinci olarak bu çalışmada, farklı gelir grubundaki hanehalklarının hanehalkı içindeki kaynak dağılımı açısından birbirinden farklı olup olmadığı araştırılmaktadır. Böylelikle farklı gelir grubundaki kadınların, hanehalkı kaynaklarına ve haklara erişimlerinde farklılık olup olmadığı gözlemlenecektir. Üçüncü olarak bu çalışmada, Muğla ve Mardin Merkez ilçelerinde yaşayan haneler, hanehalkı kaynak dağılımı açısından karşılaştırılacaktır. Böylelikle Türkiye'nin farklı bölgelerinde yaşayan, farklı etnik, kültür ve gelir grubundaki insanlar arasında hanehalkı kaynak dağılımının farklılaşıp farklılaşmadığını gözlemlemek ve analiz etmek mümkün olabilecektir.
Yaklaşık olarak 2,5 ay süren yoğun bir çalışma neticesinde Mardin alan araştırması tamamlanmıştır. Bu süre zarfında Mardin il merkezinde yaşayan farklı etnik kökenlere sahip (Kürt, Türk, Arap ve Süryani) 204 hanehalkı ziyareti gerçekleştirilmiş, açık uçlu soruları da içeren anket formu her iki eşe de (408 kişiye) uygulanmıştır. Hanehalkı reisine ve eşine eşanlı olarak anket uygulanması ile aynı hanede yaşayan erkek ve kadının yoksulluğa bakışındaki ve yoksulluğu yaşayışındaki farklılıkların ortaya konulması ve kaynakların hanehalkı içerisindeki dağılımına ilişkin görüşlerin her iki taraftan da alınabilmesi amaçlanmıştır. Yine bu dönemde, ses kayıt cihazı kullanarak 6 Kurum görüşmesi ve ikisi Süryani olmak üzere toplamda 9 şahıs ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Muğla alan araştırması ise tamamlanmak üzeredir. Araştırmada benimle birlikte Araştırma Görevlisi Çisel Ekiz Gökmen ve Araştırma Görevlisi Aysun Danışman Işık görev almaktadır”