Birecik ve Halfeti de

Marmarisli gazeteciler Birecik ve Halfeti de
Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü'nün düzenlediği “Yerel basın, gezi, inceleme ve değişim” programı kapsamında, Muğla ve Manisa'lı yerel gazeteciler Şanlıurfa'nın Birecik İlçesinde konakladılar. Fırat nehri üzerinde yapılan barajdan dolayı bir kısmı sular altında kalan Halfeti ilçesini gezdiler. Gazetemizi temsilen geziye katılan Temel Irmak ve Manşet Gazetesi yazı işleri müdürümüz Sabri Kesen'de heyette bulunuyor.

Gazeteciler önce Birecik Kızılay Şubesinde akşam yemeğinde sonra Birecik Meslek Yüksek Okulu misafirhanesinde istirahat ettiler. Sabah Birecik Kaymakamı Oktay Erdoğan ve yerel gazetecilerle birlikte kahvaltı yapan Muğla ve Manisalı gazeteciler Birecik'te şehir turu yaptılar. Tarihi konakları ve kaleyi gezen gazeteciler daha sonra nesli tükenmekte olan Kelaynak Kuşları koruma tesisini ziyaret ederek yetkililerden bilgi aldılar.
Birecik'te Muğla ve Manisa'lı gazetecileri misafir etmekten büyük bir mutluluk duyduklarını ifade eden Birecik Kaymakamı Oktay Erdoğan, gazetecilerin huzur içinde ilçelerinin bütün güzelliklerini yaşayıp yaşadıkları her yerde anlatacaklarını ve bundan dolayıda sevinç duyduğunu ifade etti.

Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü İzmir Bölge Müdürü Dr. Selçuk Özdağ, yaptığı konuşmada bu gezilerin amacının basın mensuplarının bilgi, görgü ve tecrübelerini paylaşarak artırmak olduğunu ifade etti. Buralardaki anılarını kamuoyuyla paylaşan basın mensuplarının aynı zamanda okurlarını da bilgilendireceğine dikkat çeken Selçuk Özdağ, “Bu gezileri kaleme alan gazeteciler tarihe önemli bir not düşmüş olacaktır. Projemiz sadece Türkiye ile sınırlı kalmayacak, yurt dışına da açılacaktır. Balkanlardan Azerbaycan'dan misafirlerimiz olacak ve biz de aynı şekilde bu ülkelere ziyarete gideceğiz. Türkçe konuşup, Türkçe yazan bütün coğrafyaları bu yolla tanıyacağız, kendimizi yine bu şekilde tanıtacağız. Birecik ve Halfeti ilçeleri Muğla ve Manisa'dan gelen önemli konuklarını ağırlıyor. Gösterdikleri bu misafirperverliğin karşılığını mutlaka görecekler ” ifadelerini kullandı.
Fırat nehri üzerinde en uzun köprüsü ve kelaynak kuşlarının yuvası olan Birecik'ten gazeteciler misafirperverlikten duydukları memnuniyetle ayrılıp Şanlıurfa'nın Halfeti ilçesine geçtiler.

Suların altında kalan güzellik Halfeti
Muğla ve Manisa'lı gazeteciler, Birecik Barajı nedeniyle bir kısmı sular altında kalan Şanlıurfa'nın Halfeti ilçesinde gezi ve incelemelerde bulundu. Halfeti ziyaretinde gazetecilere Halfeti Kaymakamı İsmail Çiçek eşlik etti. Birecik Barajında tekne turu yapan gazeteciler bol bol hatıra fotoğrafı çektirdiler.
Doğa ve tarihi güzelliği ile gazetecileri etkisi altında bırakan Halfeti'nin en büyük sorunu konaklama tesisi olmayışından dolayı ilçeye turizmden yeterince ekonomik kazanç sağlanamaması.

Birecik'te Kelaynaklar
Şubat ayı ortalarında, Birecik'e gelen kelaynak kuşlarının kayalıklara yerleşmeleri Mart ayı ortalarını bulmaktadır. Üremelerinin ardından yavrularınıa burada büyüttükten sonra Temmuz ayı ortalarında Birecik'ten tekrar yavruları ile birlikte ayrılmaktadırlar. Bu hayvanların Birecik'e üreme için gelmelerinin nedeni, buradaki kayalarda bulunan kalsit maddesinin kelaynak kuşlarındaki üreme gücünü arttırdığı şeklinde yorumlanmaktadır. Tek eşli olan kelaynak kuşları, her sene aynı eşle yuva yapar ve çiftleşirler. Yuva yapma gücünü gösterenler ergin olanlardır. Erginlik çağını doldurmaları için 5 yaşına ulaşmaları gerekmektedir. Ortalama ömürleri 25-30 yıldır.

1950'lerin başında Birecik'te 1000'den fazla olan kelaynak kuşlarının sayısında 1954 yılından itibaren önemli ölçüde azalma görülmüştür. Azalma nedenleri olarak, zirai ilaçların fazla kullanılması ile böcekçil olan bu kuşların doğal beslenme dengesinin bozulması, uzun süren göç esnasında gerek avcılar tarafından vurulmaları gerekse soğuk hava şartlarından etkilenmeleri gösterilmektedir. Göç eden kelaynak kuşları Lübnan-İsrail yolu ile Nil Vadisi veya Kızıldeniz Sahili'ne gitmekte olup sözü geçen yerlerde izlenememektedirler.
Gidenlerin dönmemesinden kaynaklanan bu azalmayı ve nesillerinin tükenmesini önlemek için Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı bünyesindeki Orman Genel Müdürlüğü tarafından 1972 yılında Birecik'te Kelaynak Üretme İstasyonu kurulmuştur. Bu istasyonda önce iki ergin ve dokuz adet yavru kelaynak kuşu ağ ile tutularak kafese konulmuş ve 1977 yılında üretime başlanmıştır. Korunmaya alınan kuşlar siyah yağsız et, rendelenmiş havuç, haşlanmış yumurta ve yem karması ile beslenmektedirler.

Şubat 1996 tarihinde üretme istasyonunda bulunan 52 adet kelaynak kuşu üreme için serbest bırakılmıştır. Üreme mevsimi sonunda 23 yavru ile toplam sayı 75'e ulaşmıştır. Bunlardan 4'ü İstanbul Bayramoğlu Hayvanat Bahçesi'ne, 5'i Atatürk Orman Çiftliği'ne verilmiş, 13'ü göç etmiş, 45'i ise halen istasyonda bulunmaktadır.
Yöresel olarak "Keçelaynaklar" olarak adlandırılan Kelaynak kuşları Bireciklilerce kutsal sayılmaktadır. Kelaynak kuşlarının Şubat ortalarında Birecik'e gelişleri Birecik halkı tarafından İlkbaharın geldiğinin bir işareti olarak yorumlanmaktadır. Kelaynak kuşları için son yıllarda Birecik'te "Kelaynak Festivali" düzenlenmektedir.

Kelaynakların dünyadaki tek üreme alanı Fırat Vadi'sindeki kayalıklar! En çok 3 yumurta yapan kelaynak, şubat, ağustos ayları arasında kayalıklardaki yuvalarından kuluçka dönemini tamamlayıp, 45-50 gün boyunca yavrularını göçe hazırlıyorlar. Göç yollarının kapanmaması için 5-10 kuşluk gruplarına göç izni verilen kelaynaklardan son 7 yıldır gittikleri Mısır-Nil vadisinden dönen olmamış. Dönen olmadıysa da Birecik Kelaynak Üreme İstasyonu görevlileri bu yıl da şubat ayında gelecek kuşlarının dönmelerini merakla bekliyorlar. Birecik'e her yıl dev kafeslerde yaşayan kelaynakları görmek için dünyanın çeşitli ülkelerinden otobüsler dolusu turist geliyor. Doğada yaşayan böcekler ile Birecik İstasyonu'nca sağlanan yağsız kıyma, et, tavuk yemi, havuç rendesi ve haşlanmış yumurta kabuğu ile beslenen kelaynaklar, tek eşli yaşamaları nedeniyle üremeleri çok yavaş oluyor. Bir zamanlar 21 tür kuş yaşayan Fırat Nehri'ndeki ada ise baraj yapımından sonra set haline geldiği için kuşları barındırmıyor artık. Kelaynaklar ise kafes kuşu olarak yaşamlarını devam ettiriyorlar.