5. İzmir İktisat Kongresi

Dünya Bankası Başkanı Jim Yong Kim, dünyada bir tarafta trilyonlarca dolar kaynak varken diğer tarafta gelişmekte olan ülkelerin ve bu ülkelere yatırım yapacak özel sektörün uzun vadeli finansmana ulaşamadığını belirterek, "Bizim yapmamız gereken şey şu, özel sektörün, bizden ihtiyaç duyduğunu defaatle söylediği alanlar için gerekli yatırım araçlarını üretebilmemiz lazım" dedi.

Kim, Swissotel Grand Efes'te, 5. İzmir İktisat Kongresi kapsamında, "Küresel Ekonomik Yapılanma Sürecinde Türkiye Ekonomisi" ana temasıyla düzenlenen toplantıya Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ile katıldı.

Kim, Ekonomist Deniz Gökçe'nin yönettiği panelde, Dünya Bankası'nın gelişmekte olan ülkelerin daha uzun vadeli finansman ihtiyacını karşılamaya dönük neler yaptığına ilişkin soruya karşılık, bunun son 2-3 yıldır G20 toplantılarında konuşulan en temel konulardan biri olduğunu ifade etti.

Oldukça düşük faiz oranlarının olduğu ortamlarda bile uzun vadeli finansmana gelişmekte olan ülkelerin erişiminin oldukça zor olduğunu dile getiren Kim, bu noktada mevcut temel piyasaların yetersizliğinin söz konusu olduğunu söyledi.

Kim, gelişmekte olan piyasalar, 100 milyarlarca dolara ihtiyaç duyarken, diğer tarafta trilyonlarca doların cazip faiz oranlarını bekler şekilde atıl durduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:

"Halbuki emeklilik fonları ve bunun gibi ekonomi içerisindeki pek çok başka fon kullanılabilir. Özel sektörle hükümet yetkililiyeriyle, banka yetkilileriyle ve çok taraflı kalkınma bankalarıyla beraber oturup hep bu konuyu konuşuyoruz. Diyoruz ki, 'bu piyasa başarısızlığını nasıl giderebiliriz?' Bir tarafta faizlerle işleyen para var, yan tarafta bekliyor, diğer tarafta yapılması gereken işler ve kaynak ihtiyacı var. Bizim yapmamız gereken şey şu, özel sektörün, bizden ihtiyaç duyduğunu defaatle söylediği alanlar için gerekli yatırım araçlarını üretebilmemiz lazım. Kamunun parasını, devlet kaynaklarını da aktarabilmemiz ve özellikle daha fazla uzun vadede getiri sağlayacak araç yaratabilmemiz lazım ve bunun için doğru yolları bulmamız lazım. İşte bu çerçevede banka olarak böyle projeler ortaya çıkartmaya çalışıyoruz ki insanlar kendilerini güvende hissetsinler."

- "Yatırımcılar da ülkeleri tanımıyor"

Kim, bununla birlikte pek çok yatırımcının gelişmekte olan ülkelerdeki risk ve ödül sistemlerine dair çok da fazla bir şey bilmediğini, bunun da o ülkelerin ihtiyaç duyduğu yatırımların gelmesini zorlaştırdığını ifade etti.

Dünya Bankası olarak hem yatırımcıların çok daha iyi fayda sağlayabileceği fırsatlar sağlamaları gerektiğini hem de gelişmekte olan ülkelerin kalkınmasını destek vermeleri gerektiğini belirten Kim, şöyle devam etti:

"Enerji, ulaştırma ve bu gibi alanlarda o kadar çok yatırıma ihtiyaç var ki, bunlar bankacılık sisteminden faydalanabilecek alanlar. Eğer güçlerimizi birleştirip beraber çalışabilirsek. Dolayısıyla biz bunu 'küresel altyapı finansmanı' olarak adlandırıyoruz ama daha üzerinde konuşulacak çok şey var. Bu noktada etkileyici olan şey ise gelişmekte olan ülkelerin müthiş şekilde bu sermayeyi istemeleri. O yüzden önümüzdeki birkaç 10 yıl içerisinde çok ciddi örnekler ortaya çıkacaktır. Tamamen yepyeni varlık örnekleri ortaya çıkacak. Mesala benim annem bir altyapı fonununa yatırım yapabilecek ve karşılığında yüksek getiri kazanabilecek ve aynı zamanda Nijerya enerji sektörünü geliştirmiş olacak. Çünkü enerji sektörüne yatırım yapacak olan ihtiyaç bulduğu kaynağı bulacak. İşte kalkınma dediğimiz şeyi, bu işi başabilirsek gerçekleştirebileceğiz."

- DTÖ'nün dünya ticaretindeki yeri

Kim, Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) dünya ticaretindeki rolünün giderek azaldığına ilişkin soru üzerine ise bunun böyle olmamasını umduğunu ifade ederek, DTÖ'nün yeni başkanının örgüte ciddi bir dinamizim kazandıracağına inandığını söyledi.

Ticaret güzergahlarının ve sınır ötesi ticaretin zor yapıldığı yerlerde çalıştıklarını dile getiren Dünya Bankası Başkanı Kim, şunları kaydetti:

"Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği ile böyle bölgelere ziyaretler gerçekleştirdiğimizde hep şunu görüyoruz. Mesela Uganda ile Demokratik Kongo Cumhuriyeti arasında ticaret yapmak öyle zor ki... İnanılmaz bariyerler konmuş. Son derece basit eğitimlerle sadece verilen talimatlarla başarı sağlanabiliyior. Bu anlamda DTÖ'nün önemli çalışmalar yapacağına ve bu olumsuz tahminlere rağmen başarı sağlayacağına inanıyoruz. Ülkeler arasında ticaretin gelişmese her açıdan önemlidir."

- Küresel iklim değişikliği

Kim, küresel iklim değişikliği sorununa karşı, Dünya Bankası'nın yaklaşımının sorulması üzerine ise öncelikle bu konuda Türkiye'yi tebrik etmek istediğini kaydetti.

Türkiye'nin enerji üretimi ihtiyacını karşılarken, yenilenebilir enerji üretimini de yüzde 90 oranında artırmayı başardığına işaret eden Kim, bunun yapılması gereken ve doğru bir yaklaşım olduğunu söyledi.

Kim, bir tıp doktoru ben bir tıp doktoru olduğunu ve Dünya Bankası başkanı olarak iklim değişikliği konusundaki literatürü takip etmeye çalıştığını dile getirerek, "Göreve geldiğimde bütün iklim değişikliği uzmanlarımızı bir araya topladım ve olayların nasıl süretle ilerleyebileceğini öğrendiğimde şoke oldum. Yani 2 derecelik bir ısı artışı olduğunda, neler olabilir onları öğrendim. Buna göre, iklim değişikliğinin çok ciddi bir durum olduğunu ve gittikçe artan düzeyde aşırı hava olayının gelişmeye başladığını göreceğiz" diye konuştu.

Bilimin, tarihsel ortalamalara göre dünyanın 2030 yılına gelindiğinde 2 derece daha yüksek bir ısıya gideceğini ortaya koyduğunu ve bunun çok ciddi felaket senaryolarını beraberinde getirdiğine dikkati çeken Kim, şunları kaydetti:

"O zaman Bangkok sular altında kalacak. Bu bizim için de mesele çocuklarımız için de mesele. Evet, küresel anlaşmaları yapabilmek zordur ama karbon fiyatı, karbon vergileri gibi öyle birşeyler yapılabilmeli ki, bu tehlikeyi piyasa güçleri ve dinamikleri fiyat olarak algılayacağı gerçek bir kavrama dönüştürsün. Şu anda piyasada bu fiyat, karşılık bulmuyor."

- "Daha yeşil bir yaşam teşvik edilebilir"

Dünya Bankası Başkanı Kim, küresl anlaşmaları hayata geçirmenin güçlüğünden dolayı bugün için bunu yapabilmenin çok zor oduğunu ama bu konuda yapılabilecek başka şeylerin de olduğunu ifade ederek, şunları söyledi:

"Yeşil enerjiyi sübvanse edebilirsiniz. Bu anlamda fosil yakıt sübvansiyonlarının kaldırılmasının ve yeşil enerji kullanımının desteklenmesini çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Daha temiz yaşanabilir şehirler inşa edebiliriz. Bugünkü mevcut teknolojiyi kulanarak şehirlerimizi geliştirebiliriz."

(Bitti)

Muhabir: Ufuk Kırabalı
Yayınlayan: Mehmet Yılmaz Güldaş