Marmaris’te Sezon Gölgesi: Hanut Değil, Hassle!

Turizmde Gerçeklerle Yüzleşme Zamanı: “İyi Sezon” Algısı ve Sahadaki Sıkıntılar

Her yıl olduğu gibi bu yıl da sezon başında “Her şey yolunda, turizm şahlandı!” manşetleri atıldı. Yerel yöneticiler, otel temsilcileri ve bazı sektör paydaşları iyimser açıklamalar yaparken, çarşı esnafı ise fısıltı gazetesiyle gerçekleri anlatıyor: Sahadaki durum, anlatılanla örtüşmüyor.

---

 Satışlar Düşük, Beklenti Yüksek

Haziran ortası gelmesine rağmen birçok esnaf hâlâ “Siftah yapmadım” diyor. Hediyelik eşya dükkanları, butik işletmeler ve hatta bazı restoranlar akşam saatlerinde bile boş masalarla sezonu izliyor.

Kredi kartı kısıtlamaları, artan maliyetler ve durağan döviz kuru, yabancı turistin alım gücünü zayıflatırken yerli turistin de tatil planlarını daraltıyor.

"Sezon iyi" söylemleri, sokaktaki tabloyu perdelemeye yetmiyor.

---

 Uçak Sayısı Azaldı, Kapasite Daraldı

Turizm sadece otel doluluğundan ibaret değil. Avrupa’dan gelen uçak seferlerindeki düşüş, sezonun potansiyelini ciddi şekilde etkiliyor.

Charter uçuşlar başta olmak üzere Almanya, İngiltere ve Rusya’dan gelen seferlerin azalması koltuk kapasitesine yansıyor.

Bu gidişle 2026’da uçak koltuklarına değil, boş sokaklara bakarız.

 Hanut Değil, Hassle: Kavramlar Bile Yanlış

Sahada sıkça karşılaştığımız “turiste musallat olma” vakaları, resmi raporlarda genellikle "hanutçuluk" olarak geçiyor.

Oysa hanut, TDK’ya göre “turist kafilelerini belirli dükkânlara yönlendirme karşılığı alınan yüzde” anlamına gelir.

Bizim yaşadığımız ise tam olarak İngilizcedeki "hassle":

“Israrlı satış/taciz”, “turiste laf atma”, “rahatsız edici ısrar”…

Yanlış kavramla yanlış mücadele yöntemi kurulur.

---

Asıl Sorun: Sokaktaki Pahalılık

Bugün Marmaris sokaklarında dolaşan bir turistin ilk karşılaştığı tablo nedir? Güzel vitrinler, güler yüzlü esnaflar… ama hemen ardından gelen fiyat şoku!

Basit bir çayın 80-100 TL olduğu, bir dürümün 200 TL’ye satıldığı, sıradan bir hediyelik eşyanın bile Avrupa’daki muadiliyle yarıştığı bir çarşıdan bahsediyoruz.

Turist “kazıklanıyorum” hissine kapıldığında ne alışveriş yapar ne de geri döner. Hele ki dijital çağda bu algı, saniyeler içinde yüzlerce potansiyel misafire yayılır.

---

Esnaf Suçlu Değil

Sorunun köküne inmeden, çare bulunamaz. Esnaf yüksek kira, artan maliyetler, yükselen vergiler ve ekonomideki belirsizlikler altında hayatta kalmaya çalışıyor.

Fiyatları yükselten esnaf değil; onu bu çıkmaz yola iten ekonomik politikalar ve dış etkenlerdir.

---

 Uçaklar Havalanıyor Ama Koltuklar Boş

Turizm sadece otel doluluğuyla ölçülemez. Avrupa’dan gelen uçak seferlerinde azalma olmasa da koltukların boş kalması sorun. Havacılık sektöründe “load factor” (doluluk oranı) verileri pek tatmin etmiyor. Uçaklar boş koltuklarla, “koltuk yakarak” iniyor.

Bu durum geçtiğimiz sezon sonunda kendini gösterdi. Finlandiya devletinin yaklaşık %56 hissesine sahip olduğu Finnair grubuna ait Aurinkomatkat, Dalaman uçuşlarını durdurdu.

TUI Nordic’in bölgeden çekilmesiyle birlikte, yıllardır özlemini duyduğumuz Nordik pazarı büyük ölçüde kaybedildi.

Birleşik Krallık'tan da benzer kapasite düşürülmesi riski var.

---

Günlük satışların düşük seyretmesi, turizmcilerin asıl para kazandığı Temmuz–Ağustos dönemi için de ciddi bir risk sinyali.

---

Ne Yapmalı?

???? Veriye Dayalı Açıklama: Sezon beyanları, uçuş kapasitesi, geceleme süresi ve ortalama harcama gibi somut verilerle desteklenmeli.

???? Kavram Kirliliği Temizlenmeli: Yerel yönetimler ve STK’lar, “hanut” ve “hassle” kavramlarını doğru kullanmalı.

Esnafa Eğitim – Denetim: Turiste yaklaşım konusunda bilinçlendirme ve aktif denetim sağlanmalı.

 Pazarlama Stratejisi Güncellenmeli: Marmaris’in hedef pazarlara yönelik tanıtımı sosyal medya ve dijital kampanyalarla desteklenmeli.

 Ekonomik Çözümler: Yerel ve merkezi yönetimler ekonomik politikalarda fiyat istikrarını sağlayacak adımlar atmalı, esnafın üzerindeki mali yük hafifletilmeli.

---

Sonuç Yerine

Sokaktaki esnaf satışların durgun olduğunu çok iyi biliyor, ama uçuş iptallerinden haberi olmayabilir.

Yetkililer, sezona dair değerlendirme yaparken sadece otel lobilerinden değil, çarşı sokaklarından da veri almalı.

Aksi takdirde “iyi sezon” sadece kâğıtlarda kalır.