Evet.Hepimizin bildiği; fakat pek de umursamadığı hususlardan biri olan kayıt dışı ekonomi köşemize hoş geldiniz.
Valla siz hoş mu geldiniz bilmem ama ben pek boş gelmedim. Bu konuya; Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat 2.Sınıf ilk dönem Kamu Ekonomisi dersime giren hocam Sayın Yar.Doç.Dr. C.Yenal KESBİÇ sayesinde aşina oldum.Bir çok araştırmalar yaptım.Girmediğim site, konuşmadığım ekonomist kalmadı.
Nedir kayıt dışı ekonomi? Sebepleri nelerdir? Türkiye'de kayıt dışı ekonomi analizleri nelerdir? Uluslararası boyutta kayıt dışı ekonomi analizleri nelerdir? Kayıt dışı ekonomiyle nasıl mücadele edilir?
Kayıt dışı ekonomi; söz konusu ülkede fiili olarak gerçekleşmiş olmasına rağmen, kayıt altına alınmamış tüm ekonomik işlemler demektir.
Kayıt dışı ekonominin, mali, ekonomik, politik, sosyal, psikolojik ve hukuki birçok sebebi bulunmaktadır.Özellikle, istihdam açısından bakıldığında, ekonomide küçük işletmelerin yaygınlığı ile tarım ve hizmetler sektörüne dayalı faaliyetlerin ağırlıkta olması kayıt dışılığa yol açan önemli etkenlerdir.Ekonominin azgelişmişliği, yüksek enflasyon, ekonomi politikaları, istikrarsızlık, krizler, kayıtlı ekonomide istihdam ve gelir imkanlarının kısıtlı ve yüksek maliyetli olması, kayıt dışılığı etkileyen unsurlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kayıt altına alınamayan her ekonomik faaliyetin ucu aslında yine bize dokunmaktadır. Bir ekonomik faaliyet kayıt altına alınamadığından vergilendirilemez. Bu da kamu gelirlerini azaltır. Kamu gelirlerinin azalması, hizmet sektörünün istikrarlı bir şekilde görevini ifa edememesi anlamına gelir. Devlet; hizmet bekleyen halka, hizmet ulaştırabilmek için yine halka yönelecektir. Gerek fiyatlar üzerinden olsun , gerek vergiler üzerinden olsun zamlar sürekli olarak kapımızı aşındıracaktır.
Devlet kayıt altına alamadığı ekonomik faaliyetlerin vergilerini direkt olarak ürünlerin üzerine Kazık Daima Vatandaşa başlığı altında yükleyecektir.
Peki nasıl karlı çıkarız bu işten?
Öncelikle ucuz hesaplar yapıp kendimizi kandırmamamız gerekiyor.Sakız dahi alsak bunu fiş ile kayıt altına aldırmamız gerekmektedir.
Söz konusu ekonomideki kayıt dışı oranını azaltmak hususunda devlet & millet iş birliği içerisine girmediği takdirde sorunlar aşılamaz.Devlet, isteyerek alamadığı vergiyi iyi niyetini beyan ederek alabilir. Sözgelimi 10 birimlik bir vergi borcu olan X şirketine,kendisinin yapmakla mükellef olduğu 8 birimlik maliyetli bir Q işini yaptırma talebinde bulunabilir.
1980-2007 yılları arasında sürekli artan kayıt dışı ekonomi ancak ve ancak 2005,2006 ve 2007 yıllarında bir düşüş yaşamıştır.Bunun temel sebebi vergi affı ve KDV nin genel olarak %18 den %8 e çekilmesidir.Bir yerde ''fiş almazsak kaç'a olur? '' devri büyük ölçüde sonlanmıştır.