Yasaklanan siteler sadece YouTube’dan ibaret değil ki

8 Ayda Toplam 853 Site Erişim Engelleme İşlemi Yapılmış

Taylanda'da 400 kadar hükümet karşı sitenin bir anda bloklandığı ve ülkenin internet servis sağlayıcılarından (ISS) 800 kadarının daha bloklanmasını istendiği bugünlerde, ülkemizde de YouTube erişim engellemesinin üzerinden artık 4 ay geçmiş bulunuyor. Popüler video sitesinin erişime engellenmesinin nedeni 8 ay önce yürürlülüğe giren 5651 sayılı “İnternet Üzerinden Yapılan yayınların Düzenlenmesi” hakkındaki kanun.


Bu kanun katalog suç olarak tanımlanan 8 suçun işlendiği sitelerin erişimlerinin, mahkeme kararı olmaksızın da engellenmesini sağlıyor. Bu suçları, “İntihara Yönlendirme”, “Çocukların Cinsel İstismarı”, “Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma”, “Sağlık İçin Tehlikeli Madde Temini”, “Müstehcenlik”, “Fuhuş”, “Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçları” ile “Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun” ve “…sabit ihtimalli veya müşterek bahis oynatanlar, oynanmasına yer veya imkân sağlayanlar…” olarak veriliyor.


Bu suçların işlendiği düşünülen web sitelerini, şikayetçi olan vatandaşlar savcılıklara ya da doğrudan TİB'e bildiriyorlar.


Web sitelerinin şikayet edilmesinin tek nedeni bu kanun kapsamındaki suçlar da değil. Yanı sıra “kişisel gizlilik” ya da “hakaret” veya “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK)” de çok kullanılan nedenler arasında.


Basın sadece YouTube ile ilgileniyor ama engellenen başka siteler de var. Geçtiğimiz günlerde, 5651 sayılı kanunun uygulanmasından sorumlu olan Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB), mahkeme yoluyla ya da kendilerinin re'sen erişime engellenen sitelere ait rakamları verdiler. Daha doğrusu, işlem sayısını yayınlandılar.


Buna göre, 18 ağustos itibariyle, büyük çoğunluğu yani 10.728 adedi (% 93) www.ihbarweb.org.tr adresinden olmak üzere TİB'e ulaşan ihbar sayısı, 21.738. Bu şikayetlerin bir kısmı mükerrer, diğer bir kısmı ise geçersiz görülmüş. Yaklaşık yarısı yani 11,494 tanesi geçerli görülmüş. Şikayete neden olan alan adı sayısı ise 5.987.


İhbarların % 56'sında (6.411 adet) “müstehcenlik” neden gösterilmiş. Bu rakama % 10,7'lik (1.234 adet) “Fuhuş” ve % 11,6'lık (1.335 adet) “Çocukların Cinsel İstismarı” dahil edilirse, şikayetlerin % 78,1'inin (8.980) cinsel içerikli olduğu görülüyor.


YouTube'ün kapatılmasına neden olan “Atatürk aleyhine işlenen suçlar”la ilgili ihbar sayısı 1,309 yani % 11,4.


İlginç olan 5-6 yıl önce yaşanan bazı olaylar nedeniyle sorulan, “İnternet intihara neden oluyor mu?” sorusunun cevabı bu tabloda yer alıyor. Bu konudaki şikayet sayısı toplam içinde % 2,2 Yani 257.


Bu arada, Uyuşturucu kullanımını kolaylaştırma ile ilgili ve sağlık için tehlikeli madde temini hakkındaki ihbar sayısı toplam içinde % 1,1 (79 adet).


Son olarak kumar ve bahisler ilgili şikayetler % 6,2 (711 adet).


Mahkemeler 8 Ayda Toplam 241 Engelleme Kararı Vermiş


Şimdi bu ihbarlara karşı ne kadar site kapatılmış bir de buna bakalım; 23 kasım 2007 – 18 ağustos 2008 arasındaki 8 aylık sürede yapılan 11.494 adet ihbara karşı erişimi engellenen site sayısı 853. Bu site sayısı değil, işlem sayısı. Mesela bu rakamın içinde YouTube engellemeleri 16 farklı kere yapılmış.


Erişim engellemelerin 241 (% 28) tanesinin mahkeme kararı ve 612 (%72) tanesinin TİB tarafından re'sen verildiği görülüyor. Ayrıca 40 erişime engelleme kararının sonradan engellemenin kaldırıldığı ve 25 sitenin de uyarılarak, sakıncalı içeriğin kaldırıldığı belirtiliyor. Atatürk ile ilgili suçlar konusunda da 158 sitenin uyarılarak, engelleme uygulanmadan sorunun çözüldüğü not ediliyor.


Mahkemenin yaptığı erişim engellemelerinde, nedenlerin % 54'ü 5651 sayılı kanun dışındaki nedenler. Geri kalan % 46'yı analiz ettiğimizde 2 nedenin ağırlık kazandığı görülüyor. Bunlardan birisi 48 (% 20) erişim engelleme (çoğunluğu YouTube) kararı ile Atatürk'e karşı suçlar ve 43 (% 18) engellemeye neden olan müstehcenlik, çocuk pornusu ve fuhuş. Bu 2 neden % 38 erişim engellemenin nedeni olarak ortaya çıkıyor.


Geri kalan % 7 karşımıza kumarla ilgili engellenen siteler olarak gözüküyor. Buna karşılık uyuşturucu ile ilgili engellenen site sayısı 1 ve intiharla ilgili engelleme yok.


TİB'in Engellemelerinin % 98'i Çocuk Pornosu, Müstehcenlik ve Kumar


TİB'e yapılan 11.494 adet ihabara karşı, erişimi re'sen engelleme sayısı 612 yani % 5. TİB'in engellediği sitelerde ağırlık “Çocukların Cinsel İstismarı”, “Müstehcenlik” ve “Kumar” başlıkları ile yaklaşık % 98 yani 600 site. Çocukların Cinsel İstismarı 289 site (% 47,2) ile listenin başında, Müstehcenlik 236 (% 38,7) engelleme ile ikinci sırada.


Buna karşılık, "Atatürk" konusu, resen kapatmalarda ihmal edilebilir düzeyde yani 2 site ile % 0,3 oranında ve sağlık için tehlikeli madde temini ve Uyuşturucu / Uyarıcı madde temini konularında re'sen kapatılan site yok. İntihara özendirici kapsamda ise sadece 1 site engellenmiş.


Geri kalan 9 site engellemesi yani % 1,5 fuhuş başlığını taşıyor.


En çok Çocuk Pornosu ve Kumar Şikayetleri Haklı Görülmüş


Bir de, ihbar/engelleme oranı açısından olaya bakarsak, en çok ihbar gelen müstehcenlik başlığında % 3,7 (6.411 şikayete karşı 236) engelleme kararı verilirken, 1335 şikayetin olduğu “çocuk cinsel istismarı” şikayetine karşın 289 site (% 21,6) engellenmiş. Kumar şikayetlerinin de (toplam 711 adet) % 10,5 yani 75 site erişime engellenmiş.


TBD ve TİD, 5651 Sayılı Kanunun İptali için Mahkemeye Gitti


Şimdi bütün bu rakamlara toplamda bakıldığında, 2008 yılında engellenen site sayısının, 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun yürürlülüğe girmeden önce engellenen site sayısına benzer bir düzeyde gözüküyor.


Müzik yapımcıları derneği tarafından telif hakları nedeniyle mahkeme kararı aldırılarak yapılan 2005 site engellemeleri toplam 153 adetti. 2006 yılında bu engellemeler devam etti, yılın sonundaki çocuk pornosu engellemeleri ile birlikte engellenen site sayısı 886 oldu. 2007 yılında rakam 549'du. 2008 yılında 8 ayda rakamın 853 olduğu görülüyor.


Alelacele hazırlanan ve hazırlanması sırasında hiçbir STK ya da toplum katmanından görüş alınmayan 5651 sayılı kanun, hazırlık aşamasından başlamak üzere yaklaşık 2 yıldır toplumda önemli bir tartışma konusu. Ancak TİB'in bu rakamları açıklaması, olumlu bir yaklaşım olarak değerlendirilmelidir.


Son olarak, Türkiye Bilişim (TBD) ve Tüm İnternet (TİD) Derneklerinin, 5651 sayılı yasanın uygulamaya yönelik 3 farklı yönetmeliği için mahkemeye gittiklerini not edelim. Bu kararlar da önümüzdeki günlerde çıkacak. Her 2 derneğin yöneticileri, 5651'in Anayasa'nın “haberleşme özgürlüğü” bölümüne aykırı olduğunu ve mahkemenin konuyu Anayasa Mahkemesine taşıyacaklarına inandıklarını belirtiyorlar.