ÇİN SEDDİ TARİH KOKUYOR

1986 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirasları listesine alınan ve gelişen teknoloji sayesinde insanoğlunun içinde yaşadığı dünyaya dışardan bakabilme fırsatı yakalamasıyla “uzaydan da görülebildiği” fark edilen Çin Seddi, insan eliyle yapılmış en uzun savunma hattıdır. Günümüzde Çin Seddi'nin uzunluğu her ne kadar 2 bin 500 kilometre olsa da, asıl setin uzunluğu 6 bin kilometre kadardır. Qin Shi Huang tarafından M.Ö. 221 yılında yaptırılan Çin Seddi aslında daha önceki dönemlerde de var olan birçok farklı uzunluktaki duvarın birleştirilmesiyle ortaya çıktı. 17. yüzyıla kadar yani yaklaşık olarak 2 bin yıl kadar sürekli yeni bölümler eklenen Çin Seddi'nin büyük bir bölümü geçen yüzyıllar içinde yıkılmış ve günümüzde yalnızca 2 bin 500 kilometrelik bir bölüm kalmıştır ki bu dahi yeterince uzundur.

 

"Bozkurtların Ölümü" kitabından kısaca: "Yapılan savaşlar ve birleşen boylar ile Göktürkler oldukça zenginleşirler. Fakat Çin Tang Hanedanlığı boş durmaz. Çuluk Kağan'ın Çinli hatunu İ-Çin Hatun kağanı ağular. Yerine geçen yeni kağan Kara Kağan da aynı hatunu alınca içten kırılmalar başlar.

Çuluk Kağan'ın küçük oğlu Kür Şad ve yandaşları baştan beri bu Çinli hatuna karşı kin beslerler. Fakat kağana karşı bir saygısızlık etmek, törelere aykırıdır. Çinli hatunun kardeşi de Türk ilinde çaşıtlık (casusluk) yapar ve Türklerin ahlakını bozar.

Zamanla güçsüzleşen Göktürkler Çin'e yapılan son seferde yenilir ve esir düşerler. Uzun yıllar süren esarette Çin'in baskılarına rağmen kimliklerini yitirmeyen Kür Şad ve 40 yandaşı Çin'de ihtilal çıkarırlar. Çin sarayını basarak bağımsızlık arzularını haykırırlar.

İhtilal (Siganfu baskını) sırasında kaçan Kür Şad'ın konçuyu ve oğlu ileride kurulacak ikinci Göktürklerin tohumları olacaklardır. Kür Şad ve 40 çeri, kanlarının son damlasına kadar savaşırlar ve adlarını tarihe yazdırırlar. Ruhları Tanrı Dağı'na varır ve orada diğer Türk kahramanları beklerler".

İşte Çin Seddi'nin Öyküsü....

 

Çin Seddi, Çin'in kuzeybatısı boyunca uzanır. Dünyanın en uzun savunma duvarıdır. Kalıntıları Po Hay körfezinde deniz kıyısında başlar. Pekin'in kuzeyinden geçerek batıya yönelir ve Huang-Ho nehrini ikiye bölerek güneybatıya uzanır. Gobi Çölü'nün güneyinden batıya yönelerek devam eder.

Çin Seddi'nin yapılmasında askeri ve siyasi birçok farklı neden olsa da, bu nedenlerin en önemlisi Türk boylarıdır. Tartışma götürmez bir biçimde Çin Seddi'nin yapılmasında en büyük neden, Kuzeyde sürekli olarak gelişen ve Çin üzerine akınlar düzenleyen Türk boylarının durdurulmasıdır. Ülkenin siyasi yapısı sebebiyle ülke dışına kaçmak isteyenlerin engellenmesi için de yapılan Çin Seddi, kaçakların ve düzene karşı çıkanların yakalanabilmesini kolaylaştırmak için de oldukça işe yaramıştır. Bir sürgün bölgesi olarak da düşünülebilecek olan Çin Seddi inşaatı, aslında hemen bitirilmesi planlanmayan ve mahkumların ağır işlerde çalıştırıldığı bir sürgün olarak da kabul edilebilir. Çin İmparatorluğu düzenlediği seferlerde esir düzenleri ve siyasi suçluları yüzyıllar boyunca devam eden ve sürekli yeni kısımlar eklenen Çin Seddi inşaatına göndermekteydi. İmparator için dış dünyaya ülkedeki siyasal birliğin tamamlandığını ve Çin'in çok güçlü bir devlet olduğunu göstermenin bir yolu olan Çin Seddi, bir siyasi simge işlevi de görmüştür. Yüzlerce yıl öncesinde olduğu gibi günümüzde dahi gerçek anlamda uğraş gerektiren ve maliyetli bir inşaat projesi olan Çin Seddi, imparator için bir övünç kaynağıydı. Ülkenin dost düşman herkese ne kadar güçlü olduğunun belirtilmesini sağlayan Çin Seddi, günümüzde dahi Çin ile özdeşlemiş sembollerden biridir ki set ülkenin ismi ile anılır.

Çin'in Savaşan Beylikler döneminde (M.Ö.403 M.Ö.221), Çin Seddi'nin temeli 20'den fazla ayrı ayrı krallık tarafından atılmıştı. Chu, Qi, Yan, Wei, Han, Zhao, Qin Krallıkları birbirinden korumak için sınırlarında ilk setler inşa ettiler. Qin, Zhao,Yan kralıkları ise XiongNu, DongHu, LinHu, Hiung-nu'ların saldırılarını durdurmak ve ülkenin kuzey sınırlarını koruma amacıyla da inşa ettiler. Çin'in ilk İmparatoru Qin Shi Huang, burayı boydan boya aşılmaz bir savunma duvarıyla kapatmaya karar verdi. Bu devasa inşaata girişmekteki amacı konusunda tarihçiler farklı görüşler öne sürmüşlerdir. Bunlardan bazıları:

 

Ülkenin sınırlarını başta Hiung-nu olmak üzere kuzeyden Çin'e karşı Moğol ve Türk boylarının saldırısına karşı savunmak.

Uzun savaşlar sonunda yıktığı beyliklerin esir düşen yöneticilerini sürgün ve ağır işe sürerek cezalandırmak.

Ülkeden kaçışları önlemek.

Ülkenin tek yönetim altında birleştiğini içeriye ve dışarıya göstermek.

Qin Shi Huang M.Ö. 221 yılında daha önceki krallıkların yaptırdığı duvarları birleştirerek uzattı. M.Ö. 3. yüzyıldan M.S. 17. yüzyıla kadar Çinliler seddi uzatmaya devam etmişlerdir. Seddi onaran ve savunma amaçlı kullanan son hanedan Ming Hanedanı (1368-1644) olmuştur.

Seddi'n yıkılmış olan kısımlarıyla birlikte uzunluğu 6000 km bulur. Bugün ayakta duran kısım Ming Hanedanı devrinden kalan 2.500 kilometrelik settir. Ancak asıl inşaat, M. Ö. 221 ile M. S. 608 yılları arasında yapılmıştır.

Çin Seddi'nin belirli bir ortalama yüksekliği ya da genişliği yoktur. Dağlık bir alana kurulu olduğu için bölgenin şartlarına göre uzayıp kısalan duvarlarda yapı malzemesi olarak da her zaman tuğla kullanılmamıştır. Çin Seddi'nin en sert tuğlalardan ve en uzun olduğu bölgeler Kuzey bölgesinden gelen geçişlerin bulunduğu alanlardır ki, bu da yapının Kuzeydeki Türk boylarının düzenlediği akınların durdurulması için yapıldığının en önemli göstergesidir. 

Seddi'n kalınlık ve yüksekliği yer yer değişir. Sanılanın aksine Çin Seddi'nin tamamı tuğlalardan oluşmaz. Bazı yerleri çok zayıf, kuvvetsiz maddelerden yapılmıştır ve bu duvarlar çok kısadır. Bu zayıf duvarların amacı devleti saldırılardan korumak değil kaçak düşmanı yavaşlatmaktır. Genellikle duvarın yüksekliği 4-6 metre, taban kalınlığı 7 metre ve üst kalınlığı ise 6 metre civarındadır. Kalın olan yerlerin üzerinde atlar ve arabalar gidebilmektedir. Kalın duvarlar boyunca siperlik ve okçu delikleri vardır. 200 metrede bir gözetleme kulesi veya kale ve 9 kilometrede bir fener kulesi bulunur. Duvar üzerinde yer yer saray ve tapınaklara da rastlanır. Bazı yerlerde setler, kademeli savunmaya olanak verecek şekilde birkaç sıra halinde yapılmıştır. Bu tarihî yapı, 7 Temmuz 2007 tarihinde, Dünya'nın Yeni Yedi Harikası'ndan biri olarak seçilmiştir. Kuruluş tarihi:221

Dursun başkan (Kaplan) alış verişte