CHP Muğla Milletvekili Demir: “Meslek Hastalıkları Kayıt Altına Alınacak Mıdır?”
CHP Muğla Milletvekili Prof. Dr. Nurettin Demir, geçtiğimiz günlerde hayatını kaybeden Türk Hava Yolları Kabin Amiri Selda Durmaz’ı hatırlatarak, Türkiye’de meslek hastalıklarının neden kayıt altına alınmadığını Çalışma Bakanı Faruk Çelik ve Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu’na sordu.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nun meslek hastalıklarını “gizli salgın hastalık” olarak tanımladığını belirtenDemir, ILO verilerine göre dünyada her yıl 160 milyon insanda çalışmaktan kaynaklı hastalık meydana geldiğini, 1 milyon 950 bin kişinin de meslek hastalıklarına bağlı yaşamını yitirdiğini ifade etti. ILO’nun verilerinin tahmini olduğunu söyleyen Demir, “Türkiye’de ortalama çalışma sürelerinin uzunluğu, güvencesiz ve esnek çalışmanın yaygınlığı göz önüne alındığında yıllık meslek hastalığı sayısının 300 binin üzerinde olduğu söylenebilir” dedi.Demir, “meslek hastalıklarından ölümlerin sayısı yüksek olmasına dair, meslek hastalıklarına dair veriler Çalışma Bakanlığı’nın raporlarına dahi girememektedir” diye belirtti.
Geçtiğimiz günlerde hayatını kaybeden Türk Hava Yolları Kabin Amiri Selda Durmaz’ı da hatırlatan Demir,“Durmaz, Nijerya’nın Lagos kentine görev uçuşu dönüşünde yüksek ateş şikâyetiyle hastaneye gitmiş, Durmaz’a öncelikle grip teşhisi konulmuştur. Sıtmadan ölen Durmaz, bir süre yoğun bakımda kaldıktan sonra hayatını kaybetmiştir. THY sağlık birimine de başvuran Durmaz’ın ölümü kayıtlara meslek hastalığı olarak geçmemiştir. Oysaki sıtma, ülkemizde çok görülmese de özellikle yurtdışında havacılık, nakliye ve denizcilik gibi işkollarında çalışanların yakalandığı, sık rastlanan bir meslek hastalığı olarak meslek hastalıkları listesinde yer almaktadır” ifadelerini kullandı.
Demir verdiği yazılı soru önergesinde; Sağlık Bakanlığı tarafından meslek hastalıkları tıbbi kayıt sistemi oluşturulup oluşturulmayacağını ve özellikle sağlık çalışanları ve THY çalışanlarının karşıya karşıya kaldığı risklerden olan sıtma vb hastalıkların meslek hastalıkları kapsamına alınıp alınmayacağını sordu.
Demir’in Sağlık Bakanına Verdiği Yazılı Soru Önergesi:
Meslek hastalıkları, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 2013 yılı Nisan ayında “gizli salgın hastalık” olarak tanımlanmış, bu gizlilik örtüsünün kalkması için ciddi paradigma değişikliği olması gerektiği vurgulanmıştı. ILO verilerine göre dünyada her yıl 160 milyon insanda çalışmaktan kaynaklı hastalık meydana gelmektedir. Her yıl 1 milyon 950 bin kişi ise meslek hastalıklarına bağlı yaşamını yitirmektedir. Bu sayılar tanı koyulan meslek hastalıkları veya meslek hastalığına bağlı ölümler olmayıp tahminidir.
Her bin işçi için yılda 4 ila 12 yeni meslek hastalığı olgusu beklenmektedir. Yani Türkiye’de her yıl yaklaşık 120 bin ila 360 bin arasında işçi meslek hastalığına yakalanmaktadır. Türkiye’deki ortalama çalışma sürelerinin uzunluğu, güvencesiz ve esnek çalışmanın yaygınlığı göz önüne alındığında beklenen yıllık meslek hastalığı sayısının 300 binin üzerinde olduğu söylenebilir. Ancak Türkiye’de SGK verilerine göre meslek hastalıkları yıllık tanı sayısı beş yüzün dahi altında kalmaktadır.
Meslek hastalıkları “mesleki/işle ilgili” oldukları bilindiği halde Sağlık Bakanlığı tarafından hastalıklarının nedenlerinin belirlenmesi, takip (surveyans) ve önlenmesi amacıyla hala kayıt altına alınmamaktadır. Oysa 1930 yılından beri tüm hastalıkları kayıt ve takip etmesi (surveyans) yasal görevi olan Sağlık Bakanlığı’nın henüz böyle bir kayıt sistemi bulunmamaktadır.
Bu bağlamda;
1- Türkiye’de 100 binden fazla olduğu tahmin edilen meslek hastalığı için Sağlık Bakanlığı tarafından meslek hastalıkları tıbbi kayıt sistemi oluşturulacak mıdır?
2- Özellikle sağlık çalışanları ve Türk Hava Yolları başta olmak üzere hemen her alanda çalışanlarımızın kendi yaptıkları işle ilgili riskleri örneğin Kırım Kongo kanamalı ateşi, sıtma, arı sokması, erken ölüme yol açan kalp krizleri, beyin ve akciğer krizleri (tromboembolik olaylar) vb kayıt sistemlerimize nedeni bilinmeyen (idiopatik) olarak geçen akciğer, dolaşım, kas iskelet, sindirim vb sistemlerini tutan rahatsızlıkları mevzuatımızda meslek hastalığı olarak kabul edilebilmesinin hukuka yasal delil oluşturacak bir tıbbi bir kayıt sistemi oluşturulacak mıdır?
3- ILO verilerine göre meslek hastalıklarına bağlı ölümler, iş cinayetlerine bağlı ölümlerin yaklaşık 5-6 katı düzeyindedir. Türkiye’de her yıl en az bin 500 işçi iş cinayetlerine bağlı yaşamını yitirdiğine göre en az 10 bin işçinin meslek hastalığına bağlı hayatını kaybettiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu oranlar SGK verilerine yansımamaktadır. ILO’nun tahminleri SGK verilerinde neden görünmemektedir; SGK’dan da önce böyle bir kayıt ve bildirim sistemi sağlığın tüm alanlarından sorumlu Sağlık Bakanlığının görevi değil midir; Sağlık Bakanlığı bu görevlerini ne zaman yerine getirecektir?
4-
Demir’in Çalışma Bakanına Verdiği Yazılı Soru Önergesi:
Türk Tabipler Birliği tarafından yayınlanan Mayıs 2015 verilerine göre Türkiye’de 2014 yılında 10 bin işçinin meslek hastalığı nedeniyle öldüğü, ancak bunların raporlara girmediği belirtilmektedir. Çalışma Bakanlığı’nın raporlarında ise yılda yaklaşık 10 kişinin meslek hastalığından hayatını kaybettiği ifade edilmektedir.
Buna göre birçok meslek hastalığı Çalışma Bakanlığının verilerine girmemektedir. Bu kapsamda geçtiğimiz günlerde hayatını kaybeden Türk Hava Yolları (THY) Kabin Amiri Selda Durmaz, Nijerya’nın Lagos kentine görev uçuşu dönüşünde yüksek ateş şikâyetiyle hastaneye gitmiş, Durmaz’a öncelikle grip teşhisi konulmuştur. Sıtmadan ölen Durmaz, bir süre yoğun bakımda kaldıktan sonra hayatını kaybetmiştir. THY sağlık birimine de başvuran Durmaz’ın ölümü kayıtlara meslek hastalığı olarak geçmemiştir. Oysaki sıtma, ülkemizde çok görülmese de özellikle yurtdışında havacılık, nakliye ve denizcilik gibi işkollarında çalışanların yakalandığı, sık rastlanan bir meslek hastalığı olarak meslek hastalıkları listesinde yer almaktadır.
Bu bağlamda;
1- Selda Durmaz’ın ölümü kayıtlara nasıl geçmiştir? Dünya Meslek Hastalıkları listesinde geçen sıtma Türkiye’de Selda Durmaz’ın ölümünde neden meslek hastalığı olarak sayılmamıştır?
2- THY çalışanlarının sağlık taramaları ne sıklıkla yapılmaktadır? Bu konuda koruyucu sağlık hizmetleri düzenli ve yeterli midir?
3- THY’de 2002-2015 yılları arasında meslek hastalığı nedeniyle hasta olanların ve ölenlerin sayısı nedir?
4- Çalışma Bakanlığı’nın verilerine göre ölenlerin sadece binde 1’i raporlara geçmektedir. Türk Tabipler Birliği ile Çalışma Bakanlığının rakamlarındaki farklılığın nedeni nedir?
5- Türkiye’de meslek hastalıkları ile ilgili müdahale, tanı ve tedaviler neden yetersizdir?
6- Türkiye’de herhangi bir şikayeti olan bir kişinin bu şikayetinin mesleğinden kaynaklanan bir rahatsızlık olup olmadığı ilk etapta neden sorgulanmaktadır?
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.